مرکز معتبر مشاوره حقوقی

وکیل کیفری مجازات توهین در فضای مجازی

پیشرفت تکنولوژی و افزایش سهولت در دسترسی به ابزارهای آن موجب شده است که افراد بیشتری در جامعه از آن بهره ببرند. از همین رو روزانه بسیاری از افراد زمان زیادی را در فضای مجازی سپری می‌کنند. ضمن اینکه اطلاعات زیادی بین آن‌ها رد و بدل می‌شود. این عامل باعث شکسته شدن مرزهای سنتی شده است که از یک‌سو موجب تعامل بیشتر بین افراد شده، از سوی دیگر دردسرهایی را به وجود آورده است. یکی از این مشکلات بی‌توجهی به وجود مرز و حریم خصوصی افراد است. تهدید این حریم از طرق مختلف امکان پذیر  است که رایج ترین آن، توهین در فضای مجازی‌ست. قانون گذار به جهت حفظ حقوق اشخاص این اعمال را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین نموده است. در این مطلب قصد داریم مجازات توهین در فضای مجازی به بیان وکیل کیفری را بررسی کنیم.

آیا توهین به افراد جرم است؟

توهین یا اهانت به اشخاص با افترا متفاوت است که این دو مفهوم در قانون نیز مورد توجه قرار گرفته اند. طبق قانون، توهین، فحاشی یا به کار بردن الفاظ رکیک علیه دیگری‌ست. نوع دیگری از توهین نیز در قانون مجازات به عنوان قذف شناخته می‌شود که به معنی نسبت دادن (زنا و لواط) به دیگری است.

افترا نیز یعنی هر کس به هر وسیله ای، امری را صریحا به دیگری نسبت دهد که مطابق با قانون آن امر، جرم محسوب می‌شود و نتواند صحت آن را ثابت کند.

قانون هر یک از این موارد را جرم شناخته و برای آن‌ها به صورت جداگانه مجازات تعیین نموده است.

در رابطه با توهین به صورت کلی در ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی بیان شده است: «توهین به افراد، از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد بود.»

مجازات قذف نیز طبق ماده ۲۵۰ قانون مجازات اسلامی، هشتاد ضربه شلاق است.

مجازات افترا به موجب ماده 697 قانون مجازات اسلامی، از یک ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق و یا یکی از آنها حسب مورد خواهد بود.

انواع توهین در قانون

با توجه به آنچه که گفته شد، توهین از نظر قانون مجازات، جرم شناخته شده است. در نتیجه برای آن مجازات نیز پیش‌بینی شده است. طبق قانون مجازات اسلامی، توهین به دو قسم ساده و مشدد تقسیم می‌شود.

توهین ساده

به معنای توهین به افراد عادی جامعه است و زمانی جرم تلقی می‌شود که کیفیت قانونی را دارا باشد یعنی طبق شرایط قانونی صورت بگیرد. باید این نکته را در نظر داشته باشید که جرم توهین وابسته به نتیجه نیست و یعنی تاثیر و میزان آن بر فرد مورد نظر قانون گذار نیست و صرف وقوع، جرم تلقی می‌شود.

توهین مشدد

توهین به اشخاصی که به جهت موقعیت از حساسیت بیشتری در جامعه برخوردار هستند، حکم توهین مشدد در قانون را داراست. این اشخاص شامل رهبری، مقامات و کارکنان دولتی، مقامات سیاسی خارجی، مقدسات و در برخی از موارد شخصیت و شرایطی که موجب آسیب بیشتری به شخص شود، می‌شوند. در این وضعیت مجازات توهین کننده نسبت به توهین عادی افزایش پیدا می‌کند.

از سوی دیگر نحوه توهین نیز در توهین مشدد مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر توهین به هجو صورت بگیرد، کیفیت توهین مشدد پیدا می‌کند. هجو معمولا به صورت مکتوب در قالب نوشتار یا شعر علیه شخصی صورت می‌گیرد.

جرایم اینترنتی

مجازات توهین

مجازات توهین در قانون مجازات برای هر یک از انواع آن متفاوت است. ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی به بیان مجازات توهین ساده و مشدد پرداخته است. طبق این ماده، مجازات توهین ساده، شلاق تا 74 ضربه یا 50 هزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی است. مجازات توهین مشدد هم حبس از 3 تا 6 ماه یا تا 74 ضربه شلاق یا 50 هزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی است.

توهین در فضای مجازی

با ورود افراد به دنیای مجازی، جرایم شکل جدیدی به خود گرفته اند. به صورتی که ممکن است گاهی نقش جرایم در فضای مجازی بسیار پر رنگ‌تر از فضای حقیقی شود. از این رو ماهیت جرایم تغییر نکرده بلکه صرفا وسیله آن عوض شده است.

فضای مجازی گستره وسیعی را شامل می‌شود. این گستره را می‌توان در مورد صفحات تا شبکه‌های اجتماعی قابل تعمیم دانست. ارتکاب به برخی از جرایم به دلیل ماهیت این فضا، تسهیل شده است. ضمن اینکه امکان پیگیری جرایم و شناسایی مجرمان با دشواری بیشتری نسبت به فضای حقیقی همراه است. یکی از جرایم رایج در فضای مجازی، توهین است.

قانون مجازات توهین در فضای مجازی

قانون مجازات اسلامی، توهین را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین نموده است. با این وجود این قانون در دنیای حقیقی و بر فضای سنتی حاکم است. در نتیجه قانونی لازم است که بتواند بر فضای مجازی به عنوان یک فضای گسترده حکومت کند. این قانون تحت عنوان جرایم رایانه‌ای تدوین شده است.

برای رسیدگی به جرایم اینترنتی نیز از همین قانون استفاده می‌شود. این در حالی‌ست که با وجود رایج بودن توهین در فضای مجازی، هیچ اشاره ای به آن در این قانون نشده است. در این مواقع برای جلوگیری از تضییع حقوق افراد باید به موارد دیگر توهین توجه نمود. قانون جرایم رایانه‌ای، واژه هتک حرمت را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین نموده است.

از این رو می‌توان گفت، توهین در فضای مجازی به بیان وکیل کیفری همان هتک حرمت در قانون جرایم رایانه‌ای است و یکی از مصادیق آن به‌شمار می‌رود.

توهین در فضای مجازی جرم شناخته شده است

مجازات توهین در فضای مجازی به بیان وکیل کیفری

قانون جرایم رایانه‌ای، مجازات هتک حرمت یا همان توهین را در ماده ۱۶ این گونه بیان کرده است: «هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۵ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر ۲ مجازات محکوم خواهد شد.»

در نتیجه می‌توان گفت، با وجود اینکه توهین در دو قانون مورد نظر قرار گرفته است و از آنجا که موضوعیت جرم مورد نظر در رابطه با جرایم فضای مجازی مد نظر است در مورد توهین در فضای مجازی به بیان وکیل دادگستری، قانون خاص یعنی قانون جرایم رایانه‌ای حاکم است. در مورد مجازات این جرم نیز طبق همین قانون عمل می‌شود.